Into the wild op Borneo?

We zitten weer op Bali. We hebben een leuk hotel met zwembad. De zon schijnt. De fresh fruit juices zijn goed en goedkoop. En toch hebben we het slecht naar ons zin. We moeten weer plannen maken. Maar voor het eerst plannen om naar huis te gaan. Irene kijkt naar goedkope vluchten terug naar huis. “Vliegen van Kuala Lumpur naar Parijs en dan een losse vlucht naar Amsterdam is goedkoop!” Ik kijk naar goedkope vluchten om de reis nog iets te rekken. “Weet je wat pas goedkoop is? Vanaf hier naar Papoea!” We zitten zeg maar niet echt op een lijn. Irene wil al een tijdje terug. Meer van Azië hoeft ze niet te zien. Geld om iets heel anders te doen hebben we niet. Ik wil vooral niet naar huis. Ik wil best door in Azië. Myanmar, Laos, Cambodja. Of desnoods Papoea. Tenminste, dat zeg ik. Heel enthousiast word ik er ook niet van. Maar toegeven dat ik het ook wel gezien heb voelt raar. Verwend. Maar het is goed. Klaar. Mooi geweest. 11 maanden lang.

De reis naar huis is dus gepland. 4 juli zijn we weer terug in Nederland. We hebben nog ruim een maand om de reis mooi af te sluiten. Voor ons kort, maar het is natuurlijk een flinke vakantie. Wat we nog wel graag willen is naar de jungles van Borneo. Maar Borneo is groot. Het op twee na grootste eiland ter wereld dat geen continent op zich is. We hebben weinig (jaja, sorry!) tijd dus besluiten alleen naar Sabah te gaan; het Oosten van Maleisisch Borneo. Het heeft een berg, een jungle, een rivier, orang-oetans en je kan er mooi duiken. Prima om 10 dagen mee te vullen. Als we boven Borneo vliegen is alles onder ons groen. Yes, jungle! Denken we. Als we lager vliegen duiken er bruine lege plekken op en lijkt de jungle opeens wel heel netjes georganiseerd. Palmolie plantages? Ja, palmolie plantages. Heel veel palmolie plantages. Niks jungle. Het is dus echt waar. Wat eens regenwoud was is nu industrie.

We slapen een nachtje in Kota Kinabalu en nemen dan de bus naar Sepilok. Hier gaan we op zoek naar de orang-oetan. We rijden uren met de bus en het enige dat we zien zijn palmbomen. Normaal zou je dat een tropisch gevoel geven, maar niet als ze allemaal netjes in een rijtje naast elkaar staan. Het is om droevig van te worden. Echt op zoek naar de bedreigde aap hoeven we niet, want we gaan naar een reservaat. Hier worden apen die wees zijn geworden of zijn verstoten opgevangen en voorbereid om weer terug te keren in het wild. Een goed doel dus. We lopen twee minuten het bos in en komen bij een viewing platform. Als het voedertijd is wordt een bak fruit leeggestort op een platform ertegenover, zodat we de apen goed kunnen zien. Langzaamaan komen ze atletisch aangeslingerd over de touwen die tussen de bomen zijn gespannen. De ene maakt er een show van. De ander is wat meer op zijn hoede. Het is mooi om ze van zo dichtbij te zien, maar meer dan een dierentuingevoel krijg ik er niet van.

In dit park bezoeken we ook de sunbear of de honingbeer zoals wij hem in Nederland noemen. Het is de kleinste beer die bestaat. Ook deze jongen wordt bedreigd door de ontbossing.

Bij Sepilok ontmoeten we Mr. Aji. Hij is gids en fotograaf en we besluiten met hem drie dagen de jungle in te gaan. We gaan twee keer de rivier op, doen een nacht en ochtendtrekking door de jungle en sluiten af met een uurtje apen spotten langs de kant van de weg. Uhh, was het geen jungle tour? “Yes, original jungle with a road in the middle”. Ok dan. Het is leuk, maar echt jungle kunnen we het niet noemen. Het is een klein stukje beschermd natuurgebied tussen de palmolie plantages in. Als we erover beginnen tegen Mr. Aji wordt hij zichtbaar boos. Er is een wet die het verbied om sinds 1999 nog meer jungle te kappen, maar illegaal gaat het gewoon door. Mr. Aji is niet zo dol op mensen. Laten we het maar over dieren hebben dan.

We slapen in een klein dorpje aan de rand van de Kinabatangan rivier. Het voelt wel aan als jungle. Het is klam heet en de insecten vliegen je om de oren. We lopen door het bos. Op laarzen, want er zitten grote slangen. We zien niet veel behalve een paar apen en de voetafdruk van een pigmy olifant. De dieren zijn schijnbaar weggejaagd door het geluid van blaffende honden. “Maybe they chase the elephant!” Eropaf dus! Als we vlakbij de groep honden zijn horen we het geluid van een zwijn die hard wegrent. “Wow! Wild pig!” roept Aji. Ja, dat hebben we nou net in Nederland ook Aji. Na een uurtje lopen we tegen een hek aan van, jawel, een palmolie plantage.

’s Nachts zien we wel een paar mooie vlinders, een muis, een witte rat, uilen en een wilde kat.

De riviercruises zijn leuker. “No mosquito spray guys, so I can smell the monkeys”. Prima joh, we slikken toch malariapillen. Nou, als je ooit in de dierentuin bent geweest, dan weet je hoe apen ruiken en zo ruiken ze ook in de jungle. Moeilijk te missen. De neusaap is goed vertegenwoordigd. Het is een vrij lelijke aap met een grote neus en een dikke buik. Hij wordt ook wel de orang belanda genoemd. Juist, the Dutch monkey. Het viel de locals op dat de Nederlanders die hier vroeger zaten een vergelijkbare neus en buik hadden. Echt een compliment is het niet.

Lastiger is het om een orang-oetan te spotten, maar na lang wachten en veel bijzondere lokroepen van Mr. Aji zien we er uiteindelijk een.

Wat we verder nog zien? Een slang, longtail en shorttail makaken, hornbill vogels, een varaan, andere vogels, een uil en de rode langoer aap. En als we over de rivier varen zien we naast ons een joekel van een krokodil op de oevers liggen. We komen angstig dichtbij en als hij bang wordt en het water in kronkelt schuif ik even een stukje op in onze kleine boot. Een paar honderd meter stroomafwaarts spelen kinderen in het water. Irene durft even niet te kijken. Ok, ik ook niet. Al met al is het een goede score en hebben we gezien wat we wilden zien. Mr Aji is blij. Wij zijn een beetje teleurgesteld over de echte jungle ervaring.

Na ons jungle avontuur nemen we de bus naar Semporna. Semporna is weer een zogenaamde shithole, maar het is de enige weg naar het eiland Mabul, waar we willen gaan duiken. Mabul is een leuk klein eiland met aan de ene kant luxe resorts en aan de andere kant hele arme mensen die hun dorp gebouwd hebben in zee. Ze leven in kleine houten huisjes op palen. Het verschil tussen arm en rijk is groot. Kinderen graaien ons afval weg en eten de restjes van onze mango schillen. Nou heeft Irene de mango’s geschild als een sinaasappel, dus ze hebben goed te eten, maar sneu is het wel. De lokale bevolking pikt maar weinig graantjes mee van het toerisme.

Er zijn ook maar weinig toeristen. Deze regio is een bekend doelwit van Filipijnse piraten die toeristen ontvoeren voor losgeld. Mabul schijnt het volgende doelwit te zijn. Wij gaan er vanuit dat het zo’n vaart heus niet zal lopen. Elke nacht wordt het hostel dan ook zwaar bewaakt door de politie. Uiteindelijk blijven we 3 nachten op Mabul. Met dank aan Lumara en Carmen die we hier ontmoeten en ons dronken voeren met veel te goedkope Filipijnse rum. Daar is trouwens niet zo heel veel Filipijnse rum meer voor nodig. Als Irene uitbrakt op het strand en ik ga duiken (maar daarover later meer) krijgt ze nog een close encounter met een stukje wildlife op Mabul. Ze wordt versierd door een grote zwangere varaan die had bedacht even naast haar te gaan liggen.

Oja, het duiken. Waar we voor gekomen zijn. Het duiken op Mabul is ietsje anders dan we gewend zijn. Het staat bekend als macro-heaven. Klein spul. Even aanpassen na Komodo. De eerste duik doen we op zand. De eerste tien minuten zien we helemaal niks behalve zand. Dan zien we een grote octopus. Niet wat je hier verwacht, maar wel heel gaaf. Ook zien we twee flamboyant cuttlefish, nudibranches, stingrays, moray eels, boxvissen, schildpadden, crocodile fish en mandarine fish.

Ik maak drie duiken op het eiland. Irene skipt een duik vanwege een kater. Dit was uiteraard de mooiste duik van de drie. Dus daar zal ik niet zoveel over vertellen. De wond is net een beetje geheeld. Later blijkt dat we veel dingen gezien hebben waar vooral duikinstructeurs en duikmasters enthousiast van worden. Zeldzaam klein spul. We moeten waarschijnlijk nog wat meer duiken maken voordat we het echt kunnen waarderen. Verwend. Alweer.

Na Mabul gaan we met de bus terug naar Kota Kinabalu. De nachtbus dit keer, dus we zien gelukkig weinig van de palmolie plantages. Bij KK heb je een paar mooie eilandjes. We kiezen de kleinste. We charteren een boot en zeggen nog doodleuk dat we om vijf uur ’s middags weer opgepikt willen worden. Als we aankomen ligt de zee vol met oranje reddingsvestjes. Zipline, sir? Help, wordt het zo’n dag? Kan iemand me uitleggen waarom Chinezen zo graag in het water liggen als ze niet kunnen zwemmen en panisch zijn voor zon? Het strand staat vol met lange tafels met Chinezen die aan het eten zijn. Meer heeft de Chinees niet nodig.

Er schijnt aan de andere kant van het eiland nog een mooi klein verlaten strandje te zijn. Hier lopen wij maar naar toe. Na een half uur belanden we op een klein strookje zand dat bezaaid ligt met afval. Mogen we al weg?

’s Avonds geven we een fortuin uit bij de Indiër. Dat is een erfenis van deze reis. Eens in de zoveel tijd moeten we een goede curry met naan hebben. En dan komen de sterke verhalen uit India vanzelf. De volgende dag chillen we in onze homestay en maken plannen voor het laatste stempel in ons paspoort; de Filipijnen. Het regenseizoen begint, maar we besluiten het erop te wagen. Op naar het paradijs!